1971

Oudste organisatie voor lesbische en bi-vrouwen

In de jaren zeventig waren de mogelijkheden voor lesbische en biseksuele vrouwen om andere vrouwen te ontmoeten zeer beperkt. Twee vriendinnen plaatsten in 1971 een advertentie in Vrij Nederland waarin ze andere vrouwen oproepen contact met hen op te nemen als ze behoefte hadden aan uitbreiding van hun vriendennetwerk en verkenning van hun seksualiteit. Het advertentienummer gaf de naam aan de oudste nog bestaande stichting voor lesbische en biseksuele vrouwen in Nederland, Groep 7152.

Tussen tweede golf feminisme en homobeweging

Nederlandse lesbiennes en biseksuele vrouwen werden eind jaren zestig en begin jaren zeventig geconfronteerd met specifieke problemen, zowel binnen de feministische beweging als binnen de homobevrijdingsbeweging.

Enerzijds richtten groepen en organisaties als Man Vrouw Maatschappij (MVM, 1968) en Dolle Mina (1969) zich in het kader van de tweede feministische golf op de verbetering van de situatie van vrouwen in alle aspecten van het leven, maar dat gebeurde altijd vanuit een heteroseksistisch perspectief. Veel lesbische vrouwen namen deel aan deze groepen, maar voelden zich er onzichtbaar. De vooroordelen tegen homoseksualiteit waren sterk en de heteroleden van de groepen vreesden dat een associatie met lesbianisme hun boodschap zou verzwakken en hun geloofwaardigheid tegenover de (hetero) bevolking zou verminderen.

Anderzijds bood de belangrijkste organisatie voor homoseksuelen in het land, COC, te weinig ruimte voor vrouwen en leken de meeste leden doof voor de strijd van het feminisme. COC was sinds zijn oprichting een gemengde organisatie, maar in feite was de aanwezigheid van vrouwen minimaal en werd het door velen in die tijd nog steeds beschouwd als een mannenclub.

Lesbische en biseksuele vrouwen reageerden op verschillende manieren om ruimte voor zichzelf te creëren.

Radicaal-feministische lesbische vrouwenpraatgroep Purperen Mien kwam in 1971 samen, via een advertentie in Vrij Nederland, net als Groep 7152. Maar hier houden de overeenkomsten op. De aanpak van Purperen Mien en van de actiegroep die zij in 1972 vormden, Paarse September, bestond uit confrontatie en creatieve provocatie van de hetoroseksistische samenleving, de feministen en de homobeweging. Zij richtten hun pijlen op de ‘heteroseksuele conditionering’ die zowel de feministische beweging als de homobeweging beïnvloedde. Zij pleitten voor het lesbische bewustzijn als een politieke keuze die het patriarchale en heteroseksuele systeem zou ontkrachten. Voor hen was een leven los van mannen een denkbare optie.

Advertentie in Vrij Nederland

Er zijn honderden intellektuele vrouwen, die bewust of halfbewust, ongehuwd of gehuwd, homofiel zijn. En de meeste van deze homofiele vrouwen weten niet waar ze zelfs maar spirituele contacten kunnen leggen met lotgenoten. Ze vinden niets via de wegen die mannelijke homofielen gebruiken. Er is zelfs geen serieus kontaktblad voor hen. Wij zijn een academisch gevormd vriendinnenpaar en hebben hier al heel lang over nagedacht. Willen vrouwen met ideeën, die het bestaan van deze tekorten ook niet langer kunnen verkroppen, kontakt met ons opnemen om er samen iets aan te proberen te doen?’

Toen Hanneke van Buren en Nel Welle Donker hun advertentie in Vrij Nederland plaatsten  waren ze partners én beiden getrouwd met een man. Door hun ervaringen met de feministische groepen en de homobeweging voelden zij zich niet geaccepteerd. De feministen eisten dat ze een beslissing namen: hetero of lesbisch, terwijl de radicale lesbiennes het lesbianisme als de weg naar het heil zagen.

Op de advertentie kwamen tientallen reacties en de initiatiefnemers werden bevestigd in hun ervaring dat het voor veel vrouwen die van vrouwen houden erg moeilijk was een comfortabele plaats te vinden in zowel de vrouwenbeweging als de homobeweging.

Veel vrouwen die getrouwd waren of hun seksuele identiteit nog niet hadden verwerkt, vonden het moeilijk om deel te nemen aan de activiteiten van COC of aan de sterk gepolitiseerde strijd van radicale lesbiennes. Wat zij nodig hadden was een plek waar ze zich welkom en veilig voelden, over hun specifieke ervaringen konden praten en in een besloten omgeving andere gelijkgestemde vrouwen konden ontmoeten.

Eerste bijeenkomst

In december 1971 vond de eerste grote bijeenkomst plaats in Amsterdam en al snel was Groep 7152 een feit. Vanaf 1972 kwam de groep acht keer per jaar bijeen in Utrecht vanwege de centrale ligging. Daarnaast waren er regionale praatgroepen en andere, meer intieme bijeenkomsten.

Veel van de bij 7152 betrokken vrouwen woonden buiten de Randstad in kleinere plaatsen waar anonimiteit nog essentieel was. De lezingen, forums, films en spektakels in Utrecht boden hen de mogelijkheid om elkaar veilig te ontmoeten en liefde of nieuwe vrienden te vinden. Meestal was er een bar en werd er gedanst. Aan het eind van de dag gingen de vrouwen samen uit eten en zich verder vermaken. Regionale groepen organiseerden ook het hele jaar door andere activiteiten, in Utrecht werden bijvoorbeeld stijldanscursussen gegeven.

Tussen 1984 en 1989 werden sommige bijeenkomsten in Utrecht gehouden in de werfkelder van Nieuwegracht 28, het huis van Jacques Drabble, waar ook COC van 1964 tot 1979 een ondergronds onderkomen vond.

Groeiend netwerk

Het netwerk bleef groeien en trok een divers publiek. De leeftijd van de leden varieerde, maar er waren meer wat oudere vrouwen. Dat was een van de aantrekkelijke punten voor gehuwde of gescheiden vrouwen. Groep 7152 was ook een van de weinige plaatsen waar biseksuele vrouwen een veilig toevlucht konden vinden. Door de jaren heen waren er ook tijdens de landelijke bijeenkomsten exclusieve activiteiten voor biseksuele vrouwen.

Door de jaren heen heeft Groep 7152 de Nederlandse vrouwen op meerdere manieren bereikt: met een periodieke publicatie genaamd Baal en vanaf 1978 Amarant met berichten, een agenda van landelijke en regionale bijeenkomsten en lijsten van regionale groepen en contacten.

Afname bereik

In de jaren 2000 nam het landelijke bereik van het netwerk af en veranderden de mogelijkheden om online contacten en informatie te vinden de manier waarop jonge vrouwen elkaar ontmoeten. Tegenwoordig zijn nog regionale groepen actief en die richten zich meestal op vrouwen boven de 50.

Gianna Mula