1957

Homoactivist en medeoprichter Act Up Utrecht

Frank Vos is in 1957 geboren in Maartensdijk. Op zijn twintigste verhuisde hij naar Utrecht. Als vrijwilliger bij de PANN-feesten en café leerde Frank een groep medeactivisten kennen. Samen reisden ze van demonstratie naar demonstratie. Toen de aidsepidemie uitbrak, was Frank een van de initiatiefnemers van Act Up Utrecht.

PANN

Al vanaf zijn eerste weken in Utrecht werd Frank meegenomen naar de feesten van PANN. De eerste avond bij PANN was ook gelijk de eerste zoen in het openbaar met een jongen. Frank is vrij snel daarna gaan werken als vrijwilliger bij PANN. Hier heeft hij een groep vrienden ontmoet met wie hij zich gedurende de jaren 80 en 90 zou inzetten tegen racisme, homohaat, milieuvervuiling en bewapening.

Maatschappijwinkel

Zo rond 1979 is Frank vrijwilligerswerk gaan doen in de Maatschappijwinkel, vergelijkbaar met de hedendaagse Wereldwinkel. Hij was van jongs af aan al links georiënteerd en vond daar een groep gelijkgestemden. De vrijwilligers van de Utrechtse Maatschappijwinkel waren voor een schone en eerlijke wereld en organiseerden activiteiten en discussies over onderwerpen als zwarte piet, racisme, homohaat, seksisme en kernenergie. Voor Frank was dit ook een plek waar hij openlijk homo kon zijn, zonder vooroordelen van zijn medevrijwilligers. Hoewel zijn vrijwilligerswerk bij de Maatschappijwinkel los stond van de feestjes die hij bezocht bij PANN, waren deze beide belangrijk in de ontwikkeling van Franks activisme.

Links activisme

Door zijn brede kijk op linkse politiek voelde Frank zich niet altijd thuis in de homobeweging en tegelijkertijd niet helemaal thuis binnen links Utrecht. Frank had radicale ideeën over homobevrijding en onderdrukking van andere groepen die hij in beide bewegingen niet kwijt kon. Daarom nam hij zelf initiatief. Begin jaren tachtig kampeerde hij met een bus vol vrijwilligers van PANN drie dagen in Woensdrecht, als protest tegen de komst van kruisraketten. Hij protesteerde in Amelisweerd tegen het kappen van bomen, liep met flikkergroepen mee op vakbondsdemonstraties en was vrijwilliger bij Meldpunt Utrecht tegen Discriminatie. Frank:

De gevestigde orde was tegen jou dus ik was tegen de gevestigde macht. Tegen bewapening, voor gelijkheid van iedereen. Dus ook tegen racisme en fascisme. Je ziet natuurlijk wel verbanden, de heersende macht, die graag bepaalt wat iedereen mag doen.

Aidsactivisme

Eind jaren 80 kwam Frank voor het eerst in aanraking met aids. Hij is toen buddy geworden in Amsterdam, waar hij werd gekoppeld aan een aidspatiënt. Gedurende deze tijd werd hij steeds bozer. Er gingen mensen dood en Frank had het gevoel dat er niks werd gedaan om deze mensen te helpen.

Toen hij vlak na het overlijden van de man voor wie hij buddy was op reis ging naar de Verenigde Staten kwam hij in aanraking met Act Up. Geïnspireerd door die beweging heeft hij zich bij terugkomst aangemeld bij Act Up Amsterdam. Kort daarna hielp hij Act Up Utrecht mee oprichten. Hij zette zich onder andere in voor het beschikbaar maken van medicijnen en de rechten van mensen die hivpositief waren. Act Up was van mening dat het te lang duurde voor medicatie werd toegelaten in Nederland, er te veel werd bezuinigd op zorg en opvang en dat middelen als condooms en schone spuiten beschikbaar moesten worden gemaakt in gevangenissen. Om aandacht te krijgen voor hun doelen, zetten ze medicijnbedrijven onder druk en voerden ze bezettingen uit, bijvoorbeeld op aidsconferenties.

Altijd actief

Frank is zijn hele leven lang actief geweest voor homobevrijding en tegen onderdrukking van iedereen. Zo nam hij mede het initiatief voor de Roze Front Tour 1991, een bus tour door Nederland die op verschillende plekken aandacht vroeg voor internationale homo onderdrukking, en de International Queer Liberation Tour 1995, een tour door acht Europese landen door 25 homo’s en lesbiennes met culturele optredens en protest tegen radicaal rechtse politiek. Ook was Frank medeoprichter van het onafhankelijke Queer fanzine De Pats en coördineerde hij de Utrechtse acties tegen de toenmalige Engelse anti-homowetten, clause 28. Deze wetten verboden de bevordering van homoseksualiteit door overheidsinstellingen. Verder organiseerde Frank de eerste queer feesten in het kraakpand ACU Utrecht en zat hij in de organisatie van Roze Zaterdag Utrecht 1986.

Zijn activisme heeft hem bijna het leven gekost. In 1995, tijdens een avondje uit met zijn huidige man, is Frank in Utrecht door potenrammers neergestoken en in het ziekenhuis beland. Naar aanleiding van de steekpartij organiseerden zijn vrienden een demonstratie tegen homohaat. Toch heeft deze gebeurtenis Frank niet weerhouden zich blijvend in te zetten voor bevrijding en tegen homohaat. Momenteel is hij in Zaandam nog steeds samen met zijn partner Oscar actief in en voor de lhbtiqa+ gemeenschap. Zo is hij voorzitter van De Zaanse Regenboog, organiseert mede de ZaanPride, houdt hij zich bezig met het organiseren van safe spaces voor lhbtiqa+ personen, schrijft mee aan een nieuwe Zaanse regenboognota, is medeorganisator van Roze Zaterdag Zaanstad 2025 en blijft hij een spil in de Zaanse lhbtiqa+ beweging.

Fleur Renkema