Kinderboekenschrijver en dichter
Pim Lammers (1993) groeide op in het Friese dorpje Oosterwolde, maar woont tegenwoordig in Utrecht. Lammers’ boeken laten kinderen zien dat liefde en identiteit in vele vormen bestaan. Hij is een van de belangrijkste vernieuwers in de kinder- en jeugdliteratuur.
Representatie in kinderliteratuur
Lammers groeide op in een warm gezin, maar het gebrek aan lhtbqia+-voorbeelden maakte het lastig om zijn homoseksualiteit te begrijpen.
“Ik was tien jaar toen ik voor het eerst verliefd werd op een jongen. Dat was ontzettend fijn, maar ook verwarrend en beklemmend. Ik dacht dat ik gek was, de enige in het hele dorp. Ik was niet het zorgeloze kind dat kon genieten van verliefde gevoelens.”
Thema’s die hij in zijn jeugd miste, zoals zichtbaarheid en vrijheid om jezelf te zijn, keren later terug in zijn boeken. Wat hij zelf niet zag of vond in boeken besloot hij voor een volgende generatie wél zichtbaar te maken.
Dit kreeg voor het eerst een concrete vorm in 2017 in zijn debuut Het lammetje dat een varken is. Het hoofdpersonage ziet eruit als een lammetje, maar wil graag in de modder rollen en zegt ‘oink’ zoals een varkentje. In het boek stelt de dierenarts vast dat het lammetje van binnen een varken is. Het is het eerste Nederlandse kinderboek met een transgender personage in de hoofdrol. In 2018 werd het boek bekroond met de Zilveren Griffel. Lammers is de jongste auteur die deze prijs heeft ontvangen. Het vervolg, De boer en de dierenarts, kreeg een internationale prijs, het White Ravens label.
Diversiteit als vanzelfsprekendheid
Na dit begin volgden meer verhalen waarin diversiteit niet als iets bijzonders, maar juist als vanzelfsprekend wordt gepresenteerd. Veel van Lammers’ teksten hebben een queer element: een boer die verliefd is op een man, een meisje dat aan haar opa vraagt of ze ook op meisjes mag vallen of een hoofdpersoon met twee vaders. Zijn werk laat daarmee zien dat er ruimte is voor allerlei vormen van liefde en samenleven, maar hij benadrukt dat dit slechts één aspect van zijn schrijverschap is. Zijn poëzie en verhalen behandelen net zo goed jeugdherinneringen, familiebanden en verlies.
“Mensen denken soms dat ik alleen over gender- en seksuele diversiteit schrijf, maar ik schrijf over verschillende onderwerpen. Veel mensen zien De boer en de dierenarts als een prentenboek over homoseksualiteit, voor mij is het gewoon een boek over liefde. […] Voor mij spelen gender en diversiteit vaak zelfs een ondergeschikte rol. Het probleem in De boer en de dierenarts is niet de homoseksualiteit, maar de verlegenheid van de boer die zijn liefde niet durft te uiten.”
Voor Lammers is diversiteit geen opgelegde missie, maar een vanzelfsprekend onderdeel van de wereld.
“Dit is simpelweg de wereld zoals ik die beleef. Ik zie non-binaire mensen om mij heen, dus voor mij is de stap naar een gedicht over een non-binair persoon niet zo groot.”
Onterechte aantijgingen en haatcampagnes
Het vernieuwende karakter van zijn werk en zijn uitgesprokenheid over de vanzelfsprekendheid van diversiteit maken hem ook een doelwit voor ultraconservatieve krachten. In 2015 schreef Lammers tijdens een zomerkamp voor aspirant-schrijvers het korte verhaal De trainer gebaseerd op een ervaring die iemand in zijn omgeving met hem deelde. Het verhaal gaat over een eenzame jonge tiener, Jasper, en zijn voetbaltrainer. De trainer geeft hem het gevoel dat hij wordt gezien en manipuleert zijn gevoelens. In het verhaal wordt Jasper slachtoffer van seksueel misbruik door de trainer.
Jaren later kreeg dit vroege verhaal onverwacht een nare nasleep. Toen Lammers in 2023 werd aangekondigd als schrijver van het Kinderboekenweekgedicht, werd De trainer aangehaald om een haatcampagne te beginnen tegen Lammers. De extreem-conservatieve organisatie Civitas Christiana (met als campagne ‘Gezin in Gevaar’) deed het voorkomen alsof Lammers pedofilie verheerlijkte en riep op tot een boycot. Uit onderzoek van Pointer blijkt dat de haatcampagne verder werd aangewakkerd door populistische prominenten zoals Kamerleden van Forum voor Democratie. Na een golf van doodsbedreigingen trok Lammers zich uiteindelijk terug als schrijver van het Kinderboekenweekgedicht.
Twee jaar later kreeg Lammers tijdens de Week van de Lentekriebels opnieuw te maken met verspreiding van nepnieuws over zijn werk en haatcampagnes richting zijn persoon. Naar aanleiding hiervan spande Singel Uitgeverijen een kort geding aan tegen Civitas Christiana. De stichting trof een regeling met de uitgeverij en moest alle informatie over Lammers verwijderen van de website.
Toch liet Lammers zich niet ontmoedigen. Hoewel de auteur naar eigen zeggen voorzichtiger is met schrijven na de beschuldigen en bedreigingen, blijft hij erg strijdbaar en benadrukt hij het belang van literatuur als verbinder:
“Ik denk dat literatuur, en zeker ook kinderliteratuur, voor meer empathie kan zorgen. Mensen moeten zien hoe het ook kan. Altijd jezelf kunnen zijn, wat andere mensen ook zeggen en denken. Dat probeer ik in mijn werk over te brengen.”
Schrijver die ertoe doet
Die vasthoudendheid maakt hem tot een schrijver die ertoe doet. Ondanks de tegenwind blijft Pim Lammers trouw aan zijn drijfveer: kinderen verhalen geven waarin ze zichzelf en hun omgeving herkennen. Zijn werk is speels, soms pijnlijk eerlijk, maar altijd doordrongen van hoop. Zoals hij zelf zegt:
“Hoe harder de wereld roept dat je niet jezelf mag zijn, hoe meer je moet laten zien dat je jezelf bent. Ik voel heel sterk dat mijn boeken ertoe doen omdat ze ook echt kinderen kunnen helpen. Het is soms moeilijk in deze wereld, waarin zoveel haat en intolerantie is, om ergens hoop uit te putten. Maar ik haal hoop uit de reacties van kinderen. Zoals de kinderen die op de basisschool Het lammetje dat een varken is gebruiken om aan hun klasgenoten te vertellen hoe ze zich voelen. Daar doe ik het voor.”
Tijdens het Queer Culture Festival Utrecht 2023 hield Lammers de eerste Dirkje Kuik-lezing, vernoemd naar schrijfster en kunstenaar Dirkje Kuik.
Laura Meijer
Pim Lammers
Dirkje Kuiklezing
Omslag Het lammetje dat een varken is
Gedicht – Op wie ben ik
Dirkje Kuik lezing door Pim Lammers
Utrecht Queer Culture Festival, oktober 2023, Parnassos Utrecht (video, 11.29 min.)
Boeken van Pim Lammers
2017 – Het lammetje dat een varken is (De Eenhoorn), met illustraties van Milja Praagman.
2018 – De boer en de dierenarts (De Eenhoorn), met illustraties van Milja Praagman
2018 – Een tent vol lol (Zwijsen), met illustraties van Esther Leeuwrik
2018 – Het grote kleine monster (De Eenhoorn), met illustraties van Joris Thys
2020 – Er was eens een koe (Querido), met illustraties van Marije Tolman
2020 – Hoe beroof je een bank (Querido), met illustraties van Loes Riphagen
2021 – Kamiel de kameel (De Eenhoorn), met illustraties van Suzan T’Hooft
2021 – Ik ben niet lief (Zwijsen), met illustraties van Hélène Jorna
2021 – In vuur en vlam (Zwijsen), met illustraties van Silvie Buenen
2021 – Op zoek naar een sint (Zwijsen), met illustraties van Hugo van Look
2021 – Ridder Roa en de gevaarlijke draak (Zwijsen), met illustraties van Natascha Stenvert
2021 – Ridder Roa en de boze tovenaar (Zwijsen), met illustraties van Natascha Stenvert
2022 – Ridder Roa en de verliefde trol (Zwijsen), met illustraties van Natascha Stenvert
2022 – Ik denk dat ik ontvoerd ben (Querido), met illustraties van Sarah van Dongen
2022 – Ik mis Milo (Querido), met illustraties van Sanne te Loo
2023 – 151 boeken (Querido), met illustraties van Hedy Tjin
2023 – Wij gaan weg (Zwijsen)
2024 – Wegloopdagen (Querido), met illustraties van Sophie Pluim
2024 – Een ongelofelijk grote, ongelofelijk gevaarlijke leguaan (Querido), met illustraties van Natascha Stenvert
2025 – Ben je vergeten dat babygeitjes bestaan? (Querido), met illustraties van Nadia Meezen
Bronnen
City of Literature. “Pim Lammers”. https://www.cityofliterature.nl/auteur/pim-lammers/
Kamphorst, Martijn. “Pim Lammers: ‘Ik wil kinderen laten zien hoe divers de wereld en de liefde zijn’.” Winq. 16 januari 2023. www.winq.nl/pim-lammers-ik-wil-kinderen-laten-zien-hoe-divers-de-wereld-en-de-liefde-zijn/178193
NOS. “Stichting moet van rechter stoppen met verspreiden valse informatie over Lentekriebels.” NOS. 12 september 2025. nos.nl/artikel/2563945-stichting-moet-van-rechter-stoppen-met-verspreiden-valse-informatie-over-lentekriebels
Pointer (KRO-NCRV). “Hoe misinformatie de online haatmachine tegen de Week van de Lentekriebels op gang trok.” Pointer. 23 maart 2023. pointer.kro-ncrv.nl/hoe-misinformatie-de-online-haatmachine-tegen-de-week-van-de-lentekriebels-op-gang-trok
Postma, Ranjith. “Pim Lammers – Wegloopdagen.” Gaykrant. 8 juli 2025.
Vanden Bosch, Veerle. “Pim Lammers: ‘Ieder kind verdient het om zichzelf terug te zien in een verhaal’.” De Standaard. 21 oktober 2023. www.standaard.be/media-en-cultuur/pim-lammers-ieder-kind-verdient-het-om-zichzelf-terug-te-zien-in-een-verhaal/40707399.html
Afbeeldingen
Pim Lammers, wikiportret.nl, CC BY-SA 4.0, commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=124484770
Het lammetje dat een varken is, images.mind-books.nl/libris/book/cover/9789462911994?hash=d9efe15&width=415
Poster ‘Op wie ben ik’, www.bibliotheekutrecht.nl/dam/nieuws/op-wie-ben-ik-gedicht-1080-pixels.png.rendition.1280.2048.png
English (UK) 